Yeni yıla girmemize çok az kaldı. Dünyanın çoğu şehrinde meydanlar, sokaklar ışıl ışıl. Hayatın gidişatına bakınca çok da umutlanmamamız gerektiğini hepimiz biliyoruz ama içimizde yine de kıpır kıpır bir şeyler oluyor şüphesiz. Yunanistan’da da durum pek farklı değil, Atina sokakları olabildiğince süslendi, ışıklar yakıldı, insanlar sadece yeni yıl için değil Noel sebebiyle de dışarıya atıyor kendini. Rengarenk ışıklara baka baka yürüyor, hediyeler alıyoruz. Yunanistan’a Noel / yeni yıl zamanı geldiyseniz belki dikkatinizi bir şey çekmiştir. Bu zamanları hatırlatan klasik süslemelerin, ışıkların dışında çoğu Yunanistan şehrinin meydanlarında pırıl pırıl pırıldayan kayıklar görürsünüz. Peki dünyanın her yerinde klasik süslemeler, ışıl ışıl ağaçlar gözümüze çarparken buradaki şehirlerde kayıklar görmemizin sebebi ne, kısaca anlatmaya çalışayım.
AZİZ NİKOLA
Bu geleneğin sebeplerinden biri, çoğunluğu Ortodoks olan Yunanistan’ın dinle olan sıkı ilişkisinden kaynaklanıyor. Yunanistan’da din ve kilise oldukça önemli bir yerde, kilise hala birçok konuda söz sahibi ve çoğu insan (benim gözlemlediğim kadarıyla) muhafazakar olmasa da Ortodoks alışkanlıkları ve gelenekleri ile iç içe. Bu geleneklerin en önemlilerinden biri isim günü kutlamak. Çoğu Yunan doğum günlerinin dışında isim günlerini de kutluyor. İsimlerini çoğunlukla azizler ve azizelerden alıyor Yunan ahalisi, o yüzden de aynı ismi taşıdıkları aziz ya da azizenin doğum günü onların da isim günü oluyor. 6 Aralık Aziz Nikola’nın (Agios Nikolaos) doğum günü, o yüzden ismi Nikolaos, Nikos, Nikoleta olan binlerce insan o gün isim gününü de kutluyor. Peki bunun ışıklandırılmış kayıklarla ne alakası var diyebilirsiniz, haklısınız. Noel ağaçlarının da süslendiği gün kabul edilen 6 Aralık yazdığım gibi Aziz Nikola’nın günü. Aziz Nikola ise tüm denizcilerin, hayatını denizde geçirenlerin aziz koruyucusu. Her koruyucu aziz ya da azizenin bir görevi var çünkü, Nikolaos da denizcileri korumaklar görevli. O yüzden, ona saygı ve onu hatırlamak amacıyla Noel yaklaşırken bildiğimiz çam ağaçları dışında kayıklar da süsleniyor ve şehrin meydanlarına kuruluyor.
DENİZİN YUNAN KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ
Bir diğer sebep ise Antik dönemlerden itibaren Yunan halkının denizle olan sıkı ilişkisi. Yunanlar yüzlerce senedir denizde savaştı, denizden beslendi, turkuaz sularda yüzdü, balıkçılık yaptı, filolar oluşturdu, kaptanlar yetiştirdi. Tarihe baktığımızda en görkemli zaferleri genelde deniz savaşları sonucunda elde ettiklerini görürüz, denize ve suya adanmış en güzel hikayeleri okuruz, denizden çıkan mis gibi balıkları / deniz ürünlerini ne kadar da ustaca pişirdiklerini biliriz. Kiklad Adaları’nın geleneksel müziği ve dansı denizin dalgalarını anımsatır, koca koca feribotlar Pire Limanı’ndan tam da zamanında kalkıp kim bilir hangi güzel adaya doğru yol alır? Yakın bir Yunan arkadaşınız / tanıdığınız varsa ona bir de deniz kenarında bakın, ne kadar neşeli ne kadar huzurlu olduğunu görürsünüz, ruhu yenilenir anında. Derler ki; adalarda kış ayları bastırmışken, gök maviliğini yitirmişken çoğu aile erkeği aylarca evden uzak kalır. Gemilerine teknelerine binip giden bu adamları ev ahalisi aylarca sabırla ve umutla bekler. Tahta küçük kayıkları vardır bu insanların, kayıkların ucu salonun yani ailenin birleştiği odanın tam ortasını gösterecek şekilde konulur bir yere. Asla burnu kapıya bakmamalıdır bu kayıkların, o zaman uğursuzluk getireceğine inanılır, o kapıdan çıkanın bir daha gelmeyeceğine. Salonun ortası ise birleşmeyi, tekrar aile olmayı, o evin o odasında şen kahkahaları temsil eder. Tahta küçük kayıklar o yüzden çok önemlidir.
İşte bu yukarıda yazdıklarım yüzünden Yunanistan şehirlerinde, Noel / yeni yıl zamanı süslenmiş çam ağaçları kadar ışıklı kayıklar da görüyoruz. Umudu kaybetmek çok kolay, hele günümüzde kaybetmeyene deli gözüyle bakıyoruz ama umut da kendini bir şekilde hatırlatıyor işte. Sizin de buralara bu zamanlarda yolunuz düşerse ışıklı kayıkları görünce umutlanın derim, nasıl olsa zararı yok. Herkese şimdiden iyi Noel’ler, mutlu seneler.